خواندن 6 دقیقه

شناخت نوع شیرآلاتی که در خانه شما به کار رفته است به شما کمک می‌کند در صورت بروز مشکل بدانید که چطور باید شیرآلات ساختمانی را تعمیر کنید. علاوه بر این‌ها، هنگام بازسازی خانه یا زمانی که شیرآلات نیاز به تعویض دارند نیز با دانستن نحوه عملکرد هر یک از انواع شیرآلات ساختمانی، می‌توانید انتخاب بهتری داشته باشید. در ابتدا به طور کلی نگاهی به چهار دسته از انواع شیرآلات ساختمانی می‌اندازیم.

• شیر توپی (Ball)
• شیر دیسکی (Disc)
• شیر کارتریجی (Cartridge)
• شیر فشاری (Compression)

در این دسته بندی، سه تای اول (یعنی شیرآلات توپی، دیسکی و کارتریجی) از نوع شیرآلات بدون واشر هستند و آخری (فشاری) از جمله شیرآلاتی است که واشر دارد. حالا با هم به طور دقیق‌تر به هر یک از این شیرآلات و نحوه کارکرد آن‌ها نگاهی می‌اندازیم.

• شیرهای توپی (تک اهرمی)

شیرهای آب توپی بیشتر در آشپزخانه کاربرد دارند. این نوع شیرهای آب اولین نوع شیرهای بدون واشر هستند که با یک اهرم کار می‌کنند. بدین شکل که اهرم به دور یک کلاهک توپی که در بالای بدنه اصلی قرار گرفته می‌چرخد. این اهرم تکی یک توپ پلاستیکی یا فلزی که داخل بدنه شیر قرار گرفته را کنترل می‌کند. با همین اهرم تکی شدت و دمای آب تنظیم می‌شود. به خاطر تعداد قطعاتی که در این نوع شیر به کار رفته است، شیرهای توپی بیشتر از سایر شیرآلات بدون واشر چکه می‌کند.

• شیرهای دیسکی (تک اهرمی)

شیرهای دیسکی سرامیکی از جمله مدرن‌ترین شیرآلات هستند. این نوع شیرها نیز تک اهرمی هستند و اهرم آن‌ها به روی یک بدنه استوانه‌ای شکل عریض قرار گرفته است. شیر آب دیسکی، آب سرد و گرم را داخل یک مخزن که به آن کارتریج تعادل فشار گفته می‌شود ترکیب می‌کند. دو دیسک سرامیکی در انتهای این مخزن وجود دارد که بالا و پایین می‌شود تا شدن فشار آب را کنترل کند. دمای آب نیز با چرخش اهرم به راست و چپ تنظیم می‌شود. این نوع شیرآلات از کیفیت بالایی برخوردار هستند و نسبت به سایر شیرآلات کمتر احتیاج به تعمیر خواهند داشت.

• شیر کارتریجی (دو اهرمی)

اغلب اوقات تشخیص شیرهای دو اهرمی کارتریجی از شیرهای دو اهرمی فشاری دشوار است چرا که بسیار شبیه به هم هستند با این تفاوت که شیرهای کارتریجی واشر ندارند اما شیرهای فشاری با واشر کار می‌کنند. اما تفاوت دیگر آن‌ها که می‌تواند به خوبی این دو را در نگاه اول از هم مجزا کند احساسی است که هنگام استفاده از اهرم‌ها دارید. شیرهای فشاری نسبت به شیرهای کارتریج اهرم‌های سفت‌تری دارند چرا که اهرم‌ها برای بستن آب نیازدارند که به روی واشرها فشار وارد کنند. اما شیرهای کارتریجی اینچنین نیستند، حتی اگر اهرم را ½ نیز بچرخانید آب باز و بسته خواهد شد و نیازی به هیچ فشاری برای بستن یا بازکردن شیر آب نیست.

• شیرهای فشاری (دو اهرمی)

شیرهای فشاری از جمله شیرآلاتی هستند که واشر دارند و همچنین از جمله قدیمی‌ترین شیرآلات ساختمانی به شمار می‌روند که اغلب در خانه‌های قدیمی‌تر دیده می‌شود، هرچند امروزه این شیرها با تغییراتی در ساختمان‌های جدید نیز به کار می‌روند. این نوع شیرآلات ساختمانی از جمله ارزان‌ترین شیرهای آب هستند که در عین حال بیشتر از سایر شیرهای آب مشکل چکه کردن آب خواهند داشت. شیرهای فشاری از دو اهرمی که آب سرد و گرم را جدا می‌کنند شناخته می‌شوند و معمولا باید برای بستن یا باز کردن آن فشار بیشتری نسبت به سایر شیرهای آب به آن‌ها وارد شود چرا که با واشر کار می‌کنند.

علاوه بر اهرم و ساختار کلی شیرآلات، نکات دیگری نیز وجود دارد که آن‌ها را از هم مجزا می‌سازد. که مهم‌ترین آن گردنه‌ی یک شیرآب است که آن نیز انواع مختلفی دارد.

انواع مختلف گردنه‌ی شیر آب

• استاندارد
• حالت خمیده یا گردن غاز (Goose-neck)
• پل (bridge)

انواع جنس و رنگ شیرآلات ساختمانی

یکی دیگر از مشخصه‌های شیرآلات ساختمانی، جنس و رنگ آن‌هاست که می‌تواند در قیمت آن نیز تاثیر داشته باشد.

• برنز

شیرآلات برنزی اغلب رنگی تیره دارند و چهره‌ای متفاوت به آشپزخانه می‌بخشند. شیرآلات برنزی بسیار زیبا و شیک هستند اما نیاز به تمیزکردن مداوم دارند.

• آلیاژ روی

این نوع شیرآلات از جنسی ترکیبی از روی و مس تهیه می‌شوند و اغلب در رنگ نقره‌ای عرضه می‌گردند. این نوع شیرآلات در بیشتر مواقع مورد استفاده قرار می‌گیرند چرا که خیلی سریع و راحت زنگ نمی‌زنند و کیفیتشان از بین نمی‌رود.

• استیل ضد زنگ

شیرآلاتی که از جنس استیل ضد زنگ هستند چهره‌ براقی دارند و به راحتی تمیز می‌شوند. اما باید دقت داشته باشید که به خوبی از آن محافظت کنید چرا که ممکن است روی آن خش بیفتد بنابراین برای تمیز کردن آن نباید از اجسام سخت همانند سیم ظرفشویی یا هر وسیله دیگری استفاده کرد.

• مسی

شیرآلات مسی نیز اغلب رنگ تیره ای دارند اما در عین حال بسیار شیک و جذاب هستند و بیشتر مناسب سینک‌های کلاسیک هستند. برای اینکه این نوع شیرآلات همیشه زیبا و چشمگیر باقی بمانند باید مرتب تمیز شوند. این نوع شیرآلات مناسب آشپزخانه‌هایی است که خیلی نور زیادی ندارند.

• پلاستیک

شیرآلات پلاستیکی ارزان‌ترین نوع شیرآب برای خانه هستند اما از سوی دیگر در رنگ‌های متنوعی عرضه می‌شوند. اما امکان خراب شدن و شکستن این نوع شیرآلات نسبت به سایر شیرآلات معرفی شده بیشتر است. هرچند از سوی دیگر اندازه شیرآلات دیگر نیاز به تمیزشدن و مراقبت نخواهد داشت.

سایر ویژگی‌های شیرآلات ساختمانی

• سنسور: در حالیکه اغلب شیرهای آب با اهرم باز و بسته می‌شوند، شیرهایی وجود دارند که نیازی به باز و بسته شدن توسط اهرم ندارند و فقط کافیست دست خود را جلوی سنسور بگیرید تا آب باز شده و با برداشتن دست از جلوی چشمی سنسور، آب بسته می‌شود. در این صورت از اهرم فقط برای گرم یا سرد کردن آب استفاده می‌شود. سنسور در برخی از شیرهای آب به طور پیش فرض وجود دارد و برخی دیگر نیز امکان نصب سنسور دارند. این نوع شیرها برای جلوگیری از هدر رفتن آب بسیار مناسب هستند اما از نظر قیمت، سنسورها می‌توانند قیمت شیر آب را بالاتر ببرند.
• دکمه: برای برخی از شیرآلات ساختمانی می‌توان دکمه ای اضافه کرد که جریان آب را تنظیم می‌کند.
• حالت چرخشی: شما می‌توانید شیرآبی تهیه کنید که گردنی آن ۱۸۰ درجه یا حتی ۳۶۰ درجه می‌چرخد. این نوع شیرهای آب به شما کمک می‌کنند به راحتی بتوانید سینک ظرفشویی را بشویید.
• سایز: یکی دیگر از ویژگی‌های شیر آب سایز آن است که گاهی خریداران به آن توجهی نمی‌کنند. این سایز باید با توجه به اندازه و فاصله سینک ظرفشویی یا دستشویی از دیوار و نوع شیرآلاتی که می‌خرید باید مشخص شود تا شیر آبی تهیه نشود که بعد از نصب متوجه شوید مناسب سینک نیست و کار با آن دشوار می‌شود.

چگونه شیرآلات ساختمان را تمیز کنیم؟

برای اینکه شیر آبی که خریداری کرده‌اید دوام بیشتری داشته باشد نیاز است که بدانید چطور باید آن را تمیزکرده و مراقبت کنید. پیش از هر چیزی باید بدانید شیرآلات ساختمان شما از چه جنسی است تا بتوانید در صورت نیاز مواد شوینده مخصوص به آن را تهیه کرده یا طبق دستور کارخانه نسبت به تمیز کردن آن اقدام کنید. اما در اغلب اوقات موارد زیر می‌تواند به تمیزشدن شیر آب کمک کند.

1. از آب گرم و مایع ظرفشویی استفاده کنید. اگر شیر آب خیلی کثیف نیست برای برق انداختن به روی آن استفاده از آب و مایع ظرفشویی و یک دستمال خشک و تمیز کافیست. دقت داشته باشید که بعد از اینکه هر مایعی را روی بدنه‌ی شیرهای آب می‌زنید به خوبی با یک پارچه خشک، خشک کنید تا لکه‌های آب روی آن باقی نماند.
2. برای از بین بردن جرم‌های روی شیر آب از سرکه سفید استفاده کنید. اگر شیرآب را مدت طولانی تمیز نکنید ممکن است بدنه آن جرم بگیرد. در این صورت باید با کمک مواد قوی‌تر نسبت به تمیزکردن آن‌ها اقدام کنید. سرکه سفید می‌تواند گزینه خوبی برای اغلب شیرآلات باشد اما حتما مطمئن شوید که این ماده طبیعی قوی هیچ آسیبی به بدنه شیرآلات شما نمی‌زند.
3. خمیردندان و جوش شیرین برای از بین بردن لکه‌ها مناسبند. جوش شیرین برای تمیزکردن بسیاری از سطوح انتخاب مناسبی است و به خوبی می‌تواند لکه‌های موجود روی بدنه انواع شیرآلات ساختمانی را از بین ببرد. فقط کافیست مقدار کمی جوش شیرین را با مقداری خمیردندان و مقداری آب ترکیب کنید و با این محلول شیرآلات خانه خود را تمیز کنید و لکه‌های موجود در آن‌ها را از بین ببرید.

برای تعویض، تمیزکردن یا حتی تعمیر شیرآلات ساختمانی، دانستن نوع و جنس شیرآب می‌تواند تا حدودی کار شما را راحت‌تر کند. برخی مواقع انواع شیرآلات ساختمانی به صورت ست برای آشپزخانه و حمام و دستشویی ارائه می‌شود اما برخی افراد ترجیح می‌دهند این اقلام را جداگانه تهیه کنند که شاید بتواند در کاهش هزینه‌هایشان موثر باشد.